Słownik - Zegarki

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z podstawowymi hasłami z zakresu terminologii zegarmistrzowskiej. Dane zawarte na stronie mogą się przydać w codziennym użytkowaniu zegarka.

Alarm

Funkcja zegarka, która uruchamia sygnał dźwiękowy lub wibracje w ustawionym czasie.

Balans

Regulator chodu o kolistym kształcie wykonujący ruch obrotowo-zwrotny pod wpływem siły napędowej mechanizmu chodu i włosa.

Chronograf

Zegarek z funkcją stopera umożliwiającego precyzyjny pomiar czasu od momentu uruchomienia do zatrzymania. Zegarki z tą funkcją przeważnie posiadają dwa przyciski z których jeden służy jako Start/Stop, drugi do zerowania. W większej części dostępnych na rynku zegarków, upływające sekundy są wskazywane za pośrednictwem centralnej (największej) wskazówki a minuty i ew. godziny na tarczach dodatkowych.

Chronometr

Zegarek z mechanizmem, który przeszedł pozytywnie testy dokładności wykonywane przez Controle Officiel Suisse des Chronometeres COSC. Standardowa procedura obejmuje pomiar dokładności w 3 różnych temperaturach i w 5 pozycjach przez 15 kolejnych dni. Mechanizmy posiadające dokładność w przedziale -4 / +6 sekund na dzień otrzymują świadectwo chronometru. Więcej >>>

COSC

Oficjalna organizacja certyfikacji chronometrów COSC w Szwajcarii "Controle Officiel Suisse des Chronometres".

Day Date

Funkcja zegarka ze wskazaniem na tarczy zarówno dnia tygodnia jak i dnia miesiąca.

Dual Time

Zegarek, który wskazuje czas lokalny oraz czas, w co najmniej jednej innej strefie czasowej. Przeważnie jest to realizowane za pośrednictwem dodatkowej wskazówki lub tarczy.

Fazy Księżyca

Komplikacja zwana również Moon Phase, która z pośrednictwem dodatkowej tarczy wskazuje aktualną fazę księżyca.

Fly Back Chronograf

Chronograf z funkcją natychmiastowego powrotu wskazówek do pozycji zero. Resetowanie następuje w czasie poniżej jednej sekundy i w przeciwieństwie do tradycyjnego sposobu resetowania, wskazówki wykonują ruch w tył.

GMT

Czas Greenwich (GMT), znany także jako Zulu a czasem jako UTC (Universal Time Coordinated).

Indeksy

Proste oznaczenia na tarczy zegarka określające wartość dla położenia wskazówek.

Kalendarz

Funkcja dzięki której zegarek wskazuje nie tylko dzień miesiąca, ale również dni tygodnia oraz miesiące w roku.

Kamienie

Syntetyczne kryształy, które działają jak łożyska na obrotowych osiach mechanizmów, zmniejszają one tarcie i zużycie podzespołów zegarka.

Kaliber

Termin określający konkretny model mechanizmu zastosowanego w danym zegarku. Oznaczenia w zależności od producenta to ciąg liter i cyfr. Nazywany również Caliber i Calibre.

Komplikacja

Funkcja zegarka inna niż wskazanie czasu z najbardziej powszechnych można wymienić m.in. chronograf, alarm, kalendarz itp.

Koperta

Obudowa zawierająca mechanizm zegarka, zamknięta od spodu denkiem a od góry szkiełkiem. Najpowszechniej stosowanym do produkcji materiałem, jest stal szlachetna ale w zależności od modelu może być to również złoto, tytan czy tworzywa sztuczne.

Koronka

Frezowane pokrętło na zewnątrz koperty, służące do ustawiania wskazówek (czasu) oraz daty. Jest również używane do nakręcania zegarków z naciągiem manualnym i automatycznym.

Mechanizm

Napęd zegarka umożliwiający wskazanie aktualnego czasu oraz użycie dodatkowych funkcji. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje mechanizmów: mechaniczne i kwarcowe.

Mechanizm automatyczny

Zegarek z automatycznym naciągiem działa na tej samej zasadzie jak zegarek z naciągiem manualnym. Posiada dodatkowo tzw. rotor, będący niczym innym jak małym wahadłem, które wprawione w ruch za pośrednictwem ruchów ręki – naciąga sprężynę. Zegarki z tym mechanizmem mają bardzo często możliwość nakręcania ręcznego za pośrednictwem koronki.

Mechanizm kwarcowy

Mechanizm z zasilaniem elektrycznym dostarczanym z baterii lub kondensatora. Sercem mechanizmu jest wibrujący pod wpływem przepływającej energii kryształ kwarcu. Sposoby pozyskiwania energii niezbędnej do zasilania zegarka to oprócz baterii - ogniwa solarne wbudowane pod tarczą (nazwy: Solar lub Eco-Drive) lub wahadło, którego ruch generuje ładunek elektryczny (nazwy: Kinetic) – te dwa ostatnie rozwiązania wygenerowaną energię gromadzą we wbudowanych kondensatorach. Mechanizm kwarcowy jest dokładniejszy od mechanicznego.

Mechanizm manualny

Zegarek z mechanizmem manualnym jest zasilany mechanicznie poprzez sprężynę główną, której naciągnięcie w celu późniejszego sukcesywnego oddawania energii następuje poprzez pokręcanie koronką.

Minute Repeater

Wskazanie na tarczy minutowej (przeważnie chronografu) po osiągnięciu maksymalnej wartości automatycznie powraca do pozycji zero, odliczając czas aż do zatrzymania przyciskiem Stop.

Pierścień (Bezel)

Górna część koperty okalająca szkiełko. W zależności od modelu i producenta wyróżniamy pierścienie stałe i obrotowe (jedno lub dwukierunkowe) Często na pierścieniach umieszczone są dodatkowe podziałki takie jak: tachometr, minuty lub parametry lotnicze.

Powłoka luminescencyjna

Najczęściej umieszczona na wskazówkach oraz indeksach godzinowych tarczy. Przy niedostatecznej ilości światła powłoka „świeci” umożliwiając odczytanie aktualnego czasu.

Rezerwa chodu

Czas w jakim zegarek będzie funkcjonował bez dodatkowego naciągania sprężyny od czasu jej maksymalnego naciągnięcia do minimalnego rozprężenia. Rezerwa chodu to w zależności od mechanizmu przedział pomiędzy 30 a 50 godzin.

Skeleton

Zegarek z częściowo lub całkowicie odsłoniętym mechanizmem poprzez wycięcie w tarcz lub jej brak. Rozwiązanie to umożliwia obserwowanie pracującego mechanizmu.

Szafirowe szkiełko

Syntetyczny kryształ produkowany poprzez procesie krystalizacji tlenku glinu w bardzo wysokiej temperaturze. Właściwości otrzymanego w ten sposób kryształu są porównywalne do naturalnego szafiru, cechują się bardzo wysoką twardością i odpornością na zarysowania.

Szkiełko

Przeźroczysta osłona tarczy zegarka wykonana z materiałów takich jak: szkło, tworzywo sztuczne, mineralnych kryształów lub szafiru (odporny na zarysowania materiał syntetyczny).

Tachometr

Inaczej prędkościomierz; system pomiaru najczęściej umieszczony na ramce szkiełka lub wewnętrznym pierścieniu wokół tarczy, którego używa się do obliczania prędkości w milach lub kilometrach na minutę.

Tourbillon

To komplikacja mechanizmu, kompensująca różnice w tempie spowodowane pracą zegarka w różnych pozycjach. Balans i wychwyt umieszczone w obrotowej klatce, obracają się wokół wspólnej osi przechodzącej przez wszystkie pozycje celem uśrednienia błędów.

Tytan

Metal z nieco ciemniejszym (bardziej szarym) odcieniem niż stal nierdzewna. Tytan jest mocniejszy, lżejszy od stali oraz odporny na słoną wodę i korozję. Tytan jest materiałem coraz częściej stosowanym we współczesnych.

Wodoszczelność

Są to określone przez producenta klasy odporności na wodę. Wartości podane w metrach (m), barach (BAR) lub atmosferach (ATM) oznaczają odpowiednio:

Waterproof – odporność na pracę w wilgotnym środowisku i drobne zachlapania.
30 m/ 3 BAR/ 3 ATM – odporność na zachlapania
50 m/ 5 BAR/ 5 ATM – odporność na powyższe plus możliwość pływania - bez nurkowania i skoków do wody
100 m/ 10 BAR/ 10 ATM – odporność na powyższe plus nurkowanie bez użycia akwalungu
200 m/ 20 BAR/ 20 ATM i więcej – odporność na powyższe plus nurkowanie z akwalungiem

World Time

Komplikacja dzięki, której jesteśmy w stanie określić aktualny czas w 24 strefach czasowych. W przypadku zegarków analogowych najczęściej na tarczy umieszczone są dodatkowe indeksy z nazwami miast położonymi w danej strefie czasowej. W zegarkach cyfrowych, pomiędzy strefami przechodzimy wybierając odpowiednią opcję na wyświetlaczu.

Wysokościomierz

Wskazuje aktualną wysokość nad poziomem morza na podstawie ciśnienia atmosferycznego lub odczytu z GPS – w zaawansowanych wersjach umożliwia odtworzenie historii zmian.

Wychwyt

Podstawowa część zegarka mechanicznego; przekazuje regulatorowi chodu (balans) energię mechaniczną od przekładni, jednocześnie powstrzymuje jej ruch obrotowy i umożliwia zliczenie wahnięć regulatora.

Wskazanie AM/PM

Funkcja, która informuje czy wskazana godzina to np. 3.00 czy 15.00

Zapięcie pełne (Deployment)

Określenie dotyczące sposobu zapinania paska – zastosowanie zapięcia wykorzystywanego w bransoletach. Takie rozwiązanie zwiększa żywotność paska ponieważ pełne zapięcie, po dobraniu odpowiedniego rozmiaru dla nadgarstka nie wymaga jego ciągłego regulowania.

Zapięcie tradycyjne (Tang)

Określa rodzaj zastosowanego zapięcia w odniesieniu do paska. Tradycyjne zapięcie typu Tang, to zapięcie z klamra i tradycyjnym pinem przechodzącym przez otwór w pasku.

Zawór helowy

Rozwiązanie zaprojektowane przez firmę Rolex i po raz pierwszy zastosowane w zegarku Submariner. Zegarki z zaworem helowym przeznaczone są dla nurków pracujących na dużych głębokościach w suchych skafandrach i atmosferze helowej. Zawór zapobiega uszkodzeniu zegarka podczas dekompresji.

Zegarek Analog/Digital -

Zegarek, który wskazuje czas, zarówno za pośrednictwem wskazówek (Wyświetlacz analogowy) jak i cyfr (wyświetlacz cyfrowy). Jest również określany jako zegarek z funkcją DUO lub zegarek Ana/Digi.