Zegarki ze złota
tel. 753 753 300

Praski zegar astronomiczny - Orloj

27-11-2014

Praski zegar astronomiczny znany również pod nazwą Orloj został skonstruowany w 1402 bądź w 1410 roku. Historycy nie są w stanie precyzyjnie określić daty powstania budowli. Zegar został zamieszczony na południowej ścianie Ratusza Staromiejskiego w Pradze. Obecnie jest postrzegany jako dzieło sztuki w dorobku zegarmistrzostwa. Orloj cieszy się niezwykłą popularnością. Zalicza się go do zaszczytnego grona najznamienitszych zegarów astronomicznych. Ponadto uchodzi za jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych w Czechach. Urządzenie zadziwia ludzkość już od ponad 600 lat. W okresie średniowiecza czasomierz był uważany za jeden z cudów świata.

Historia powstania zegara nigdy nie została w całości poparta faktami. Zatem przyjmuje się za prawdziwą najbardziej prawdopodobną wersję. Etapem poprzedzającym rozpoczęcie prac nad urządzeniem była decyzja o nabyciu ratusza, a następnie jego przebudowie i remoncie. Kiedy prace zostały zakończone Rada Starego Miasta praskiego postanowiła podjąć działania prowadzące do powstania zegara. Zamówienie zostało złożone u Mikołaja z Kadanu. Rzemieślnik opracował mechanizm. Jednak w 1490 roku Mistrz Hanusz postanowił złożyć zupełnie nowy mechanizm, który sprawił, że zdecydowana większość ludzi zaczęła uważać urządzenie za innowacyjne i zachwycające.

Wykreowało się przekonanie, że wybitny rzemieślnik podarował światu owoc swojej wieloletniej i ciężkiej pracy. Mieszkańcy Pragi tak bardzo zachwycili się zegarem, że wieść o jego powstaniu i późniejszym udoskonaleniu bardzo szybko się rozniosła po innych europejskich krajach. Rajcy, którzy sprawowali władzę w tamtym okresie zaczęli się obawiać, że inne państwa zaproszą do siebie Mistrza Hanusza i poproszą by ten zbudował dla nich podobne urządzenie, które wzbudzałoby zachwyt w obywatelach i turystach. Włodarze uznali, że zaistnienie takiej sytuacji jest możliwe, ale również niedopuszczalne i bardzo ryzykowne, ponieważ druga taka budowla sprawiłaby, że Orloj mógłby utracić swoją wyjątkowość.

Zatem Rajcy zamiast nagrodzić konstruktora postanowili wydać rozkaz, z którego wynikało, że Mistrza Hanusza należy potajemnie uprowadzić, a następnie oślepić by już nigdy więcej nie mógł podjąć się budowy tak urzekającego urządzenia w innym kraju. Rozkaz został wykonany. Poszkodowany dobroczyńca bezpowrotnie stracił wzrok. Mógł jednie przypuszczać kto stał za wyrządzonymi mu krzywdami. W akcie zemsty zdecydował trwale uszkodzić zegar. Defekt okazał się tak bardzo dotkliwy, że jego usunięcie trwało 100 lat. Kiedy zegar został odbudowany ponownie przez kilka stuleci był podziwiany przez mieszkańców i turystów z całego świata.

W 1865 roku praski zegar astronomiczny doczekał się kolejnego udoskonalenia. Józef Manesz będący wybitnym czeskim malarzem udekorował zegar obrazkami przedstawiającymi miesiące oraz znaki zodiaku. Była to jedna z największych innowacji wprowadzonych w zewnętrzny wygląd konstrukcji. Natomiast najtrudniejszy okres w historii czasomierza datuje się na lata 30 i 40 ubiegłego wieku. W wyniku walk prowadzonych podczas II Wojny Światowej w znacznym stopniu spłonął staromiejski ratusz co miało bezpośrednie przełożenie na zamontowany na nim zegar.

Następnie w 2007 roku osoba będąca pod wpływem alkoholu urwała rękę jednej z figurek. W 2009 roku czeska policja odnotowała taki sam akt wandalizmu. Rok później pewien osobnik rzucił w figurkę koszem na śmieci. Ponadto w 2012 roku czeska policja oraz czeska agencja informacyjna MediaFax poinformowały, że amerykański turysta wspiął się na Orloj i zniszczył fragment jego kamiennego obramowania. Jednak dzięki zamontowanym kamerom straż miejska zatrzymała go kilka minut po zdarzeniu.

Praski zegar astronomiczny wskazuje cztery rodzaje czasu. Pierwszym jest czas środkowoeuropejski zwany także staroniemieckim. Został oznaczony cyframi rzymski. Za wskazanie aktualnej godziny odpowiada wskazówka słoneczna. Z czasomierza można odczytać także czas staroczeski według którego dzień zaczyna się w chwili zachodu słońca. Wskazują go złote cyfry zachowane w gotyckim stylu, które zostały zamontowane na specjalnie dołączonym do tarczy pierścieniu. Trzecim rodzajem czasu jest babiloński, czyli nierówny. Zakłada on, że dzień trwa od wschodu do zachodu słońca. Orłoj jest jednym na świecie zegarem potrafiącym poprawnie wskazywać ten rodzaj czasu. Ostatnim rodzajem jest czas kosmiczny wyrażony w cyfrach rzymskich.

Największe zaciekawienie wzbudza górna część zegara. Punktualnie co godzinę pojawiają się figurki przedstawiające 12 apostołów. Każda z nich trzyma w rękach symbole religijne. Oprócz nich w ruch zostają wprawione inne figurki. Do najciekawszych zaliczyć można śmierć bijącą w dzwon, piejącego koguta, Turka, próżność patrzącą w swoje lustrzane odbicie oraz skąpca z torebką złota.

Praski zegar astronomiczny potrafi wywrzeć wrażenie nawet na najbardziej wymagających pasjonatach zegarmistrzostwa. Jego odwiedziny z pewnością będą czasem przepełnionym pozytywnymi emocjami.