Do połowy XX w. naciąg mechaniczny był jedynym rozwiązaniem stosowanym do napędu w zegarkach. W 1959 r. Seiko rozpoczęło prace nad napędem kwarcowym. 10 lat później zegarek kwarcowy był już powszechnie dostępny. I oczywiście zadomowił się na rynku, jako coś nowego i dla każdego. Dzisiaj zegarek jest trochę w odwrocie, bo urządzeń pokazujących czas jest mnóstwo, ale osoby ceniące tradycję i mający dobry gust wiedzą, że zegarek dodaje klasy i jest wyznacznikiem pozycji społecznej Afery zegarkowe skutecznie przyczyniły się do ponownego zainteresowania tematem. Dobry zegarek nie musi kojarzyć się jednak z aferą, wystarczy się rozejrzeć, by zrozumieć, że to wizytówka właściciela, styl i elegancja.
Zalety i wady zegarków mechanicznych i kwarcowych
Jaki zegarek wybrać, mechaniczny czy kwarcowy? Wszystko zależy od naszych preferencji. Za tymi pierwszymi przemawia pół wieku tradycji zegarmistrzowskich i misternie wykonany mechanizm, którego oglądaniem można się zachwycać dzięki stosowaniu otwartych tarcz zegarkowych. Jest to zegarek z duszą. Jego działanie oparte jest na energii zmagazynowanej w napędzie, zamieniona na ruch obrotowy energia, poprzez przekładnie i wychwyt, trafia do regulatora. Za dostarczanie energii odpowiada naciąg poprzez przekręcenie główki osadzonej na wałku naciągowym. Bardziej nowatorską wersją jest zegarek mechaniczny z naciągiem automatycznym. Czerpie on energię z ruchów ręku. Przy jakiejkolwiek aktywności wahnik obraca i naciąga sprężynę napędową. 9 godzin noszenia na ręce zapewni energię na 24 godziny. Jeśli dojdzie do zatrzymania biegu, ponowne uruchomienie przez obrót koronki.
Zegarki kwarcowe to całkowicie inna technologia napędu. Do odmierzania czasu wykorzystuje się drgania kryształu kwarcu. Energia z baterii wprawia kryształ kwarcu w drgania, układy cyfrowe je zliczają i pokazują na tarczy bądź wyświetlaczu w postaci aktualnego czasu. Zegarki te posiadają rezonator kwarcowy, który odpowiada za wytwarzanie sygnału o ustalonej, precyzyjnej częstotliwości co przekłada się na punktualność chodu. Do wyświetlania danych stosowany jest najczęściej prosty, monochromatyczny, ciekłokrystaliczny wyświetlacz LCD. Za takie spłycenie tematu, każdy szanujący zegarmistrz "urwałby mi głowę", ale moim zamysłem było tylko nakreślenie zasady działania zegarków, by przejść do zasadniczej kwestii – wyboru.
Za kwarcowymi przemawia bezobsługowość, nie musimy pamiętać o systematycznym nakręcaniu. Raz do roku lub rzadziej czeka nas jedynie wymiana baterii. Pod względem punktualności są dokładniejsze niż zegarki mechaniczne, wahania dobowe to około 0,5 s. Na zaburzenia pracy zegarka kwarcowego mogą mieć wpływ warunki atmosferyczne i niski poziom baterii, jest też zdecydowanie bardziej podatny na uszkodzenia, ale na jego korzyść przemawia niska cena.
Zegarki mechaniczne to kunszt i precyzja wykonania. Od właściciela oczekują uwagi i systematyczności. Napęd manualny wymaga nakręcania ręcznego co drugi, trzeci dzień, a automatyczny – regularnego noszenia. Odchylenia punktualności są nieco większe niż w kwarcówkach, bo kilka, kilkanaście sekund na dobę. Mimo skomplikowanego mechanizmu są jednak od nich mniej awaryjne. Pracę takiego urządzenia możemy obserwować dzięki stosowaniu otwartych tarcz. Zniechęcać może wyższa cena, ale w dobie powrotu do tradycji zegarki mechaniczne są na czasie. Płynące wskazówki, przyjemne cykanie, rytuał nakręcania, tego z pewnością nie dadzą nam zegarki kwarcowe. Oba urządzenia odmierzają czas, mogą być wykonane z tych samych materiałów, za naszym wyborem stoi tylko podejście do życia, czy bardziej cenimy tradycję czy nowoczesność. Pamiętajmy, że zegarek powinien do nas pasować. Brzmi banalnie, ale zegarek określa właściciela.